Kliring međunarodnih plaćanja


Centralna banka Crne Gore i Narodna banka Srbije zaključile su Sporazum o kliringu međunarodnih plaćanja u septembru 2007. godine sa namjerom da se uspostavi efikasniji sistem koji će omogućiti direktan platni promet između fizičkih i pravnih lica sa teritorija Crne Gore i Republike Srbije. Bilateralni sporazum je zaključen iste godine i između Centralne banke Crne Gore i Centralne banke Bosne i Hercegovine.


Kliring međunarodnih plaćanja podrazumijeva međunarodna plaćanja, prenose i naplate po tekućim i kapitalnim poslovima na teret i za račun klijenata banaka u Crnoj Gori, a obavlja se isključivo u eurima. U skladu sa sporazumima, Narodna banka Srbije je operater kliringa međunarodnih plaćanja.


U kliringu međunarodnih plaćanja učestvuju centralne banke potpisnice Sporazuma i banke koje sa centralnom bankom svoje države zaključe ugovor o učešću u kliringu međunarodnih plaćanja. Centralna banka obavještava operatera kliringa o limitima - iznosu novčanih sredstava raspoloživih za izvršavanje naloga u kliringu na određeni klirinški dan.


Saglasno potpisanim Sporazumima, Narodna banka Srbije obavlja kliring kao multilateralni neto obračun i obavještava centralne banke o zbirnim neto pozicijama iz kliringa, kao i neto pozicijama banaka iz njihove države, nakon čega centralne banke, prema odredbama Sporazuma, operatera kliringa obavještavaju o svojoj saglasnosti da se te neto pozicije poravnaju.


Zbirna neto pozicija centralne banke je razlika između primljenih i izvršenih plaćanja svih učesnika koji sa domicilnom centralnom bankom imaju zaključene ugovore o učešću u kliringu.


Neto pozicija učesnika - banke u kliringu u određenom trenutku predstavlja razliku između primljenih i izvršenih plaćanja za tog učesnika, računajući od početka klirinškog ciklusa do tog trenutka.


Plaćanje zbirnih neto pozicija između centralnih banaka obavlja se preko posebnog (namjenskog) računa kod prvoklasne međunarodne banke, u skladu sa Sporazumom. Sporazumne strane su saglasne da se plaćanje između centralnih banaka po osnovu zbirnih neto pozicija obavlja preko računa kod Deutsche Bank AG.


Osnovna prednost koju ovaj sistem pruža svojim učesnicima je to što mogu da izvrše transakcije za svoje klijente - stanovništvo i privredu - istog dana za naloge koji se pošalju do 14:00 časova.